Quantcast
Channel: Literaire kunst – ZICHTBAAR ALLEEN
Viewing all 92 articles
Browse latest View live

Instituut voor Beeldtaal

0
0

Stift poëzie

.

Dit is niet voor het eerst dat ik over stiftpoëzie schrijf. Toch doe ik het nu opnieuw omdat ik de liefhebbers van stiftgedichten en stiftpoëzie wil wijzen op het Instituut voor Beeldtaal. Op de website van het Instituut voor Beeldtaal staat hun doelstelling als volgt omschreven:

Het Instituut voor Beeldtaal wil de mogelijkheden en de betekenis van beeldtaal samen met het publiek onderzoeken en ontdekken. Dit doen we door het thema beeldtaal vanuit vele verschillende invalshoeken te benaderen. Thematische bijeenkomsten met een kader waarbinnen de deelnemers de richting mede-bepalen. Dat zal gebeuren door discussie, in woorden maar ook met beelden.

Op de pagina http://www.instituutvoorbeeldtaal.nl/artikelen/over-het-instituut-voor-beeldtaal/ verwoorden de makers op een duidelijke manier wat ze beogen en hoe ze dit willen doen.

Ik kwam op de website van het Instituut voor Beeldtaal via een stiftgedicht. Op http://www.instituutvoorbeeldtaal.nl/beeldtaal/stift-poezie/ staan vele prachtige voorbeelden van stiftgedichten. Wie dacht dat elk stiftgedicht er hetzelfde uitziet moet hier maar eens een kijkje nemen. Of gewoon ter inspiratie. Hieronder twee voorbeelden.

.

stift-poezie10

stift-poezie1

instituut



Klassieke Arabische poëzie

0
0

Ibn Hazm

.

Klassieke Arabische poëzie, (waaronder de gedichten uit de mu’allaqat-collectie) maakt deel uit van de opvoeding van iedere ontwikkelde Arabier, en de beroemde klassieke gedichten zijn dan ook algemeen bekend. Vaak worden regels uit zulke gedichten in de eigen verzen opgenomen als teken van eruditie.

Dat dit van alle tijden is blijkt uit een gedicht van de elfde-eeuwse geleerde Ibn Hazm uit Córdoba. Ook Ibn Hazm verwerkte regels uit de mu’allaqat collectie in dit gedicht. Uit de  Mu’allaqa nam hij de versregels:

Van Khawla zijn sporen nog in de vlakte van Thahmad
 als tatoeages, vaag omlijnd, op de rug van een hand.
Ibn Hazm verwerkte deze in het volgende gedicht.
.
.
Aan een lief moest ik denken, zij was mij
Als sporen van Khawla in de vlakte van Thahmad.
Herinneren doe ‘k mij haar vaste belofte
Als tatoeages, vaag omlijnd, op de rug van een hand.
Zo stond ik stil, over haar terugkeer onzeker.
Geen troost; ik weende, deed tranen vloeien tot de morgen,
Tot de mensen mij lang en nadrukkelijk vermaanden
En zeiden: Verman u, ga niet ten onder aan uw zorgen!
De stemmingen, de woede, van haar die ik bemin
Zijn als schepen, in de stromen van Dad voortgedreven;
Ook ‘t afwisselend bijeen zijn en gescheiden een schip -
Soms uit de koers, en dan weer recht de steven.
Op welgevallen volgt een tijd van woede,
Zoals bij ‘t spel de bergjes zand met de hand verdeeld zijn.
Zij glimlacht naar me, ook al veinst zij boosheid,
En toont daarbij twee snoeren: één paarlen, één robijn.
.
arabische
Met dank aan DBNL.org

Kalligrafische poëzie

0
0

In steen

.

Op de blog van Frank  Pollet kwam ik twee foto’s tegen van een liggende steen met daarop gekalligrafeerd een aantal poëzieregels. Deze stenen zijn een kalligrafieproject van Maud Bekaert. De stenen zijn gemaakt door Frank Pollet, ElsVanthournout  en Sue Williams (de eerste steen) en Frank Pollet, Heleen de Haas en Carmen Sellinck (de tweede steen).

De regels zijn: Ik wil een nieuwe stad ontwerpen in de aderende kleuren van het hart’ (steen 1) en ‘Ik pas in elkaar’ (steen 2).

.

poezie in steen 2

 

poezie in steen

Tot slot nog een gekalligrafeerde steen uit Brugge ter herinnering aan de heropening van het gerenoveerde Wevershof aldaar.

.

poezie in steen 3

 

Met dank aan http://www.frankpollet.blogspot.nl en http://www.stonedletters.blogspot.nl

Poems that GO

0
0

De ontwikkeling van de poëzie

.

De website http://poemsthatgo.com is een site van Megan Sapnar en Ingrid Ankerson, waar heel veel informatie  te vinden is over hoe de poëzie zich ontwikkeld. Van alleen de geschreven vorm naar vormen met beeld, geluid, animatie en ga zo maar door. Op de website essays over deze onderwerpen, voorbeelden van nieuwe poëzie en een uitgebreid discussieforum. Van de vormgeving ben ik niet zo onder de indruk maar de inhoud kan me zeker bekoren.

Wat beoogd Poems that GO? Op hun website staat te lezen:

Wat maakt een gedicht een gedicht? Als een tekst wordt gezongen, wordt het dan een lied? Wanneer motion graphics worden gebruikt, maakt dat het dan een animatie? Als de beelden fotografisch zijn, is het film?
In het tijdperk van “Post-media esthetiek ‘, zoals Lev Manovich heeft opgemerkt, maakt de vervaging van de traditionele media genres het moeilijk, zo niet onmogelijk, om  mediagebieden te definiëren. In plaats van te worstelen met dit soort scheidingen laten we de kunsten mengen in een ruimte waar we nog steeds een cirkel omheen durven zetten en dit als poëzie labelen.  Hoewel we de term “nieuwe media poëzie ‘als een genre van’ elektronische literatuur ‘ opnemen om de gedichten te beschrijven, blijft de term literatuur een moeilijke. Inderdaad, we zijn beschuldigd van de devaluatie van dit woord ten koste van het beeld. Ons doel is hier echter een vorm van kunst te verheffen boven de rest, maar een inclusief begrip van de literatuur te zoeken, een die verder gaat dan geschreven tekst door visuele, auditieve en mediale aspecten op te nemen.

Een heel verhaal dat neerkomt op een zoektocht naar nieuwe vormen van poëzie. Hoe ziet die zoektocht eruit? Op de website zijn verschillende vormen van interactieve poëzie te bekijken. Zo is er een poetry game, een Jabberwocky machine (die teksten en woorden mixed en een voorbeeld van een klankgedicht van Young-Hae Chang  ‘The last day of Betty Nkomo’ dat je via de link hieronder kan bekijken.

http://www.yhchang.com/BETTY_NKOMO.html

.

sun

poemsthatgo


Dichters in de Nacht

0
0

Luister CD

.

De Nacht van de Poëzie (De nacht) geldt al 31 jaar als één van de best bezochte podiumevenementen van de Nederlandse letteren. Tot 2007 werd de Nacht gehouden in de grote zaal van Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht. In 2008 verhuisde het naar Vredenburg Leidse Rijn. Door de verbouwing van het muziekcentrum werd de Nacht in 2009 overgeslagen om in 2010 en 2011 in kleinere vorm terug te keren in de Utrechtse Stadsschouwburg. In 2013 werd het georganiseerd in Media Plaza in de Jaarbeurs en in 2014 keert de Nacht terug naar het nieuwe Vredenburg.

Enige tijd geleden kreeg ik de luister CD ‘Dichters in de Nacht’ cadeau. Op deze CD een luisterversie van de jubileumnacht (25 jaar de Nacht) waarop vele bekende dichters zijn te beluisteren die het podium in Vredenburg betraden. Onder hen Gerrit Komrij, Leonard Nolens, Rutger Kopland, Jean Pierre Rawie, Jules Deelder maar ook het duo optreden van Remco Campert en Cees Nooteboom. De CD is uitgegeven door uitgeverij Rubinstein in 2006.

Didn

 

Van de dichter K. Michel, het gedicht ‘Ook de vissen’die op de CD staat.

.

Ook de vissen

Zou je de Haagse Hofvijver overeind zetten
rechtstandig als een majestueuze wand van water
om het licht de diepte te laten doorstralen
om de stad een doorzichtige spiegel te bieden

een oudgouden glans zou over de huizen strijken
en iemand roept als eerste ‘kijk’ en wijst
toeterend komt het hele verkeer tot stilstand
abrupt worden alle vergaderingen opgeschort
en de straten vullen zich met ogen en geroezemoes

een vorstelijk banket, jagers in een herfstbos
zegels en paperassen, gesluierde naakte vrouwen
iedereen ziet in de vijverwand iets anders
maar allemaal blikken ze diep in de tijd terug

En eindelijk kunnen de hofvissen ook eens
over de schubbenhuid van de daken uitkijken
naar de glinsterende torens en ijspaleizen
de bomen bij de duinen, het gele strandzand

‘kijk’ stoten de vissen elkaar aan, ‘dat zilvergrijze
dat schitterende schuimende, woelende weidse
dat zich daar uitstrekt tot aan de einder en verder
dat is nou de zee, ja dat daar is de zee’

Met dank aan Wikipedia en Gedichten.nl

Pinterest

0
0

Fotogedicht

.

Al eerder schreef ik over fotogedichten (er zijn groepen op Facebook die zich met dit fenomeen bezig houden) en al eerder schreef ik over poëzie en PTSD (Post Traumatic Stress Disorder) maar op Pinterest kwam ik een mooi voorbeeld tegen waarin de twee worden gecombineerd.

Wat is Pinterest?

Pinterest is één van de vormen van social media, in dit geval een soort digitaal prikbord. Als gebruiker kun je plaatjes (pins) op prikborden (pinboards) plakken. Op deze manier kun je prikborden maken over je favoriete onderwerp. Deze plaatjes en boards kun je weer delen met je vrienden en deze kunnen ze ‘liken’ en ‘repinnen’. Een beetje zoals Facebook en Twitter maar dan met plaatjes.

Deze afbeelding van Pinterest komt van Peggy Vetter. Haar onderschrift luidt:

“Standing under the United States of America flag Vietnam veterans remember comrades who have died. Poem Writing A New Book was written and is © by Carolyn Marshall. I know many veterans who deal daily with PTSD and memories of their service they cannot seem to shake. I wrote this to show that there is hope and that no matter how long it takes, we are here for them.”

.

pin

 


Voetbalpoëzie

0
0

Voetbal en gedichten

.

Nu het Wereldkampioenschap voetbal in Brazilië rap dichterbij komt lijkt het me een goede zaak eens een stuk te schrijven over voetbal en poëzie. Misschien staan de gedichten van de spelers die het Europees kampioenschap van 1988 wonnen nog in het geheugen of zijn er lezers van Hard Gras onder de lezers van dit blog. Hoe dan ook, er is wel wat te vertellen over voetbal en poëzie.

Om maar met het EK van 1988 te beginnen, in 1989 verscheen van de hand van Theun de Winter het boek ‘Nederland-Duitsland: Voetbalpoëzie’ met bijdragen van o.a. Hans van Breukelen, Ruud Gullit, Johnny Rep, Ruud Krol, Stanley Menzo, Jan Wouters, Wim Suurbier, Frans de Munck, Arnold Mühren, Johan Neeskens, Jan Mulder, Jules Deelder en Theo van Gogh.

.

voetbalpoezie

 

.

Ook Nico Scheepmaker publiceerde in de bundel Nederland-Duitsland (1989) een gedicht over de overwinning, met een verwijzing naar een beroemde slotregel uit een sonnet van J.C. Bloem (1887-1966): ‘Voorbij, voorbij, o en voorgoed voorbij’.

.

2-1 & 1-2

De wedstrijd was het juiste spiegelbeeld
van die 2-1 in het gedoemd verleden.
Eerst werd ik in de Hel gevierendeeld,
en daarna kwam ik in de Hof van Eden.

Twee-een verliezen of met 2-1 winnen:
ontgoocheling of een waanzinnig feest.
Je kunt er maar het best niet aan beginnen,
dan is je leven wel zo kalm geweest.

Ik vond het jammer dat wij toen niet wonnen,
want winnen is het doel van elke sport.
Maar anderzijds is voetbal maar verzonnen:
geen mens die er veel menselijker door wordt.

Natuurlijk was ik blij met onze zege,
als journalist was ik zelfs dubbel blij.
Wij hadden immers iets cadeau gekregen:
kopij, kopij, o en voorgoed kopij!

.

Maar ook een dichter als Elly de Waard heeft haar liefde voor voetbal, of in dit geval voor de voetballer Pierre van Hooijdonk in een gedicht vastgelegd. Hieronder het Typoscript van het gedicht van Elly de Waard (1940), oorspronkelijk geschreven naar aanleiding van het wereldkampioenschap voetballen 1994, maar voor de gelegenheid (tijdens een uitzending van het tv programma Laat De Leeuw) aangepast voor Pierre van Hooijdonk, oktober 1999.

.

VP Elly

Maar niet alleen Oranje inspireerde dichters, ook een groot voetballer als Abe Lenstra kreeg een eigen gedicht van Rutger Kopland in het NRC van 11 juni 1994 (vandaag op de dag af 20 jaar geleden).

.

Abe

 

.

En natuurlijk mag Jules Deelder niet ontbreken. De voetballiefhebber (Sparta) onder de dichters met het gedicht over Sparta.

.

Vroeger of later
Ga je dood
Dat staat als een paal
Boven water
Zo oud als Sparta
Word je nooit

En als je gaat
Is het je tijd geweest
Dat is één ding
Dat zeker is

Zo niet
Ofter een hemel is
Maar álster één is
Dan zal je zien
Dat de Hemelpoort
- Oh brok in ons keel -
Verdacht veel weg heeft
Van Het Kasteel

.

deelder-sparta

 

Met dank aan dbnl.org

Diktboka

0
0

Poëzie op Noorse scholen

.

Van mijn in Noorwegen wonende vriend Paul Uijting kreeg ik het boek Diktboka toegestuurd. Nu is mijn Noors nogal roestig maar gelukkig had hij alvast een gedicht uit het boek vertaald. Dit boek is een boek over het werken met poëtische teksten op school. Ik vroeg mij af of een dergelijk boek ook in Nederland zou bestaan? Het boek is weliswaar uit 1984 maar een groot aantal van de voorbeelden zijn van alle tijden.

Zo staan er naast voorbeelden van stijlfiguren en uitleg over het lezen van poëzie (denk ik) voorbeelden in van figuren in de poëzie.

.

foto 1

.O

Ontstoken tand waar pus uitkomt (vertaling Heleen)

foto 2

 

Zendt de schaal met brood, 8 keer goed. (vertaling Heleen)

Kortom een heerlijke bundel met onbegrijpelijke gedichten waar ik zelfs met een vertaalprogramma maar weinig van begrijp. Daarom het gedicht dat ik in vertaalde versie kreeg.

Van Johan Fredrik Grøgaard het gedicht ‘tann’.

.

tann

.

jeg er en tann

du har spyttet meg ut

nå kan jeg ikke gjøre vondt i deg

nå kan du bore i meg

uten at det gjøre vondt

i deg

.

tand

.

ik ben een tand

jij hebt mij uitgespuugd

nu kan ik geen pijn meer doen in jou

nu kan jij boren in mij

zonder dat het pijn doet

in jou

 



Verknipte poëzie

0
0

Gebeeldhouwde gedichten door Ragnhildur Jóhanns

.

In een tijd waarin boeken, gedrukte teksten en uitgeverijen op zoek zijn naar vernieuwingen omdat het boek en boeken op papier onder druk staan, zie je dat kunstenaars zich in steeds sterkere mate gaan bezig houden met teksten en boeken. Alsof ze, juist in hun kunst, dat willen behouden wat boeken en teksten op papier zo bijzonder maakt.

Een van de kunstenaars die zich bezig houdt met boeken is de IJslandse (Reykyavik) kunstenaar en dichter Ragnhildur Jóhanns. Deze jonge visuele en performance kunstenares verwerkt boeken en poëzie in de meeste van haar werk. Van tekstcollages tot sculpturale stukken en performances. Ragnhildur Jóhanns neemt de toch al mooie boeken en maakt hiervan interessante en mooie kunstwerken. Ze doet dit bijvoorbeeld door nauwgezet afgesneden stroken tekst uit boeken vast te maken aan boekpagina’s, of omgekeerd, het creëren van hiaten en streepjes in de pagina’s met de uitsparingen.

De namen van twee van deze serie werken zijn Sculpturale Gedichten en Visuele Poëzie. Dat Jóhanns niet de eerste de beste is blijkt wel uit het feit dat ze vertegenwoordigt wordt door Saatchi’s Art. Daarnaast is ze een van de oprichters van the Living Arts Museum´s sound poetry quire performance group en is ze lid van The Weird Girls Project.

Meer informatie over Jóhanns kun je binden op haar website http://ragnhildurjohanns.wordpress.com/

.

J1

Visuele poëzie

J2

 

J3

Sculpturale gedichten

J4

 

J5

 


Conceptuele poëzie

0
0

Vsevolod Nekrasov

.

De Russische dichter Vsevolod Nekrasov (1934 – 2009) wordt beschouwd als de grondlegger van het conceptualisme in (Moskou) de Russische poëzie en een van de belangrijkste grondleggers van de tweede Russische avant-garde. Hij was een van de leidende figuren van de Lianozovo kring, een groep undergound experimentele dichters en artiesten in het midden van de jaren 60 van de vorige eeuw. Nog steeds beïnvloedt hij werk van jonge dichters.

Hieronder een aantal voorbeelden van zijn conceptuele gedichten.

.

Vrijheid is

Vrijheid is

Vrijheid is

Vrijheid is

Vrijheid is

Vrijheid is vrijheid

.

Gedicht over ieder water

.

Water

Water water water

Water water water water

.

Water water water water

Water Water

Water

Stroomde

.

.

 

Het woord was God

.

Het woord is God

En God zij geloofd

.

God zij geloofd

Als God bestaat

.

Vsevolod_Nekrasov


Kuttje compleet

0
0

Ronflonflon Reeks Deel 3

.

Eind jaren 80 was er op 3FM (wat toen nog radio 3 heette) het legendarische middagprogramma ‘Ronflonflon met Jacques Plafond. Als er ooit een radioprogramma was dat het absurdisme hoog in het vaandel had dan was het dit programma van Wim T. Schippers. Volledig absurde dialogen, interviews die meestal geen interviews waren, liedjes die ineens werden afgebroken of waar volledig doorheen gepraat werd, bedenk het gekste wat je kunt verzinnen en dan nog gekker.

Een vast onderdeel van het programma waren de gedichten van Wilhelmina Kuttje. Het onderdeel dat steevast werd aangekondigd als “de gedichten van Wilhelmina Kuttje met twee t, waarna even later Jan Vos (het alter ego van Clous van Mechelen) inbrak in het programma met de woorden: Wie had er twee thee besteld?

Volledige anarchie op de radio gebracht door de VPRO. Van dit programma zijn 4 boekjes verschenen. Deel 1: Gevoelige plekjes van wilhelmina Kuttje, deel 2: Wel, en ook, het grote Jaap Knasterhuis Filmwoordenboek, deel 3: Kuttje compleet, gedichten van Wilhelmina Kuttje uitgelegd aan Jacques Plafond en deel 4: De grote hoop, tips en wenken van Jan Vos uitgelegd aan Jacques Plafond.

Aan deel 3, Kuttje compleet wil ik hier de komende weken aandacht besteden. Van de achterflap:

“Uit de honderden dichtbundels die haar grootmoeder, Wilhelmina Kuttje Sr. voornemens was te voltooien bij leven en welzijn (1901 – 1967) deed haar kleindochter, Wilhelmina Kuttje Jr. een welgemikte keuze, niet alleen als voordrachtsstof in het befaamde radioprogramma ‘Ronflonflon met Jacques Plafond’maar ook bijeengebracht in deze verzamelbundel. Uitvoerig geannoteerd en keurig van voetnoten voorzien geven zij een helder inzicht in de gedachtenwereld van de terecht herontdekte grote dichteres en als zodanig een cultuur-historisch overzicht van de eerste drie/vijfde van de 20ste eeuw. Met een voorwoord van haar kleindochter en een inleiding van Remco Campert.”

.

Brand* (uit de bundel ‘Verlangens’)

.

Nietsvermoedend zeurt

mijn diepgang voort

balancerend geurt

mijn oppervlakte, gloort

ginder spookt verlangen

naar het onbekende grote.

.

Wist ‘k maar waar het zich ontblootte

in zonneschijn en juub’lend denken

aan kreeg’lend vallen en weer opstaan

zie, daar staat vergeefs de hoop te wenken

laat ik maar een eindje verder gaan…

.

En plots: Daar vat ik vlam,

mijn leven en welzijn explodeert

ik sta in brand, ik wordt begeerd…

door jou, die in mijn leven kwam

maar hoelang? Houden wij die haard wel aan?

.

Immers, alles wat begint zal tot as vergaan

maar voorlopig brandt mijn ziel nog door…

Ik red het nog wel… tot den ochtendgloor

.

*Dit gedicht schreef Wilhelmina Kuttje  op haar 22ste, kort nadat tekenaar H. Zedden haar  voor het eerst bezocht, Zedden die op 18jarige leeftijd een pentekening van haar maakte.

.

kuttje plafond

 

 


Poempainting

0
0

George McKim

.

George McKim is een dichter en blogger op http://georgemckim.wordpress.com/.

Op zijn blog en in de header van zijn blog is een schilderij/gedicht opgenomen dat hij heeft gemaakt middels de techniek van de stiftgedichten. Hiervoor gebruikte hij een bladzijde uit een boek over Vincent van Gogh. Daarna heeft heeft hij dit opgenomen in het schilderij.

Van zijn hand ook nog een gedicht.

 

picasso

barefoot
in the bald glare
of the seafood aisle

painting
caskets of fish
with their silver
geometries of skin

not unlike
cocteau’s sinuous
sparkle of dreams
curved into tribes
of ancient bone music

not unlike
guernica
and the slaughtered gray
half-light of war

.

poempainting


Gedicht versus songtekst

0
0

Poëzie in muziek

.

Op deze blog staan in de categorie Poëzie in songteksten, voorbeelden van liedteksten die een poëtische lading hebben of die ook als poëzie gelezen zouden kunnen worden. Toch zou je kunnen stellen dat maar weinig songteksten echt poëtisch zijn. Hoe kan dat? Een songtekst heeft over het algemeen de lengte die ook een gedicht heeft of kan hebben. Beide vertellen in weinig tekst een verhaal of proberen met weinig woorden een beeld of een verhaal te vertellen. En toch zijn ze zo verschillend.

Pat Pattison, tekstschrijver en dichter heeft in 2009 het boek ‘Writing better lyrics’ gepubliceerd. In een interview met hem komt de vraag over het verschil tussen liedtekst en gedicht aan de orde. Hij zegt er het volgende over:

Sinds de uitvinding van de drukpers zijn gedichten vooral geschreven voor het oog waar liedteksten vooral geschreven zijn voor het oor. Als consequentie volgt hieruit:

A. Dichters kunnen er van op aan dat de lezer in staat is om te stoppen en terug te gaan, of om een woord op te zoeken tijdens het lezen van het gedicht. Een tekstschrijver kan dit niet.

B. Omdat het einde van een regel in de poëzie een visuele cue is, kan een dichter een zin beëindigen, maar de inhoud verder naar de volgende regel laten doorlopen, waarmee hij spanning kan creëren, zonder dat dit tot verwarring leidt:

You may see their trunks arching in the woods?
Years afterwards, trailing their leaves on the ground?
Like girls on hands and knees that throw their hair?
Before them over their heads to dry in the sun.?
Robert Frost –“Birches”

De spanning tussen het einde van de derde zin en hoe dit beeld wordt voortgezet in de volgende regel, voelt alsof de meisjes daadwerkelijk met hun haar gooien …

Een liedtekstregel heeft een sonische cue-einde van een melodie frase. Omdat het lied is gericht op het oor. Wanneer een tekstschrijver probeert een gedachte uit te voeren in de volgende melodische frase, creëert dit meestal verwarring, want er is een discrepantie tussen de melodische routekaart en grammaticale structuur.

C. Omdat een songtekst een sonische gebeurtenis (gericht aan het oor) is,  is rijm belangrijk, want het bevat een stappenplan voor het oor; toont relaties tussen de zinnen, creëert het een voorwaartse beweging, creëren het zowel stabiliteit als instabiliteit in onderdelen, en vertelt het het oor waar deze onderdelen eindigen.

Hoewel rijm gebruikelijk is in de poëzie, is het minder belangrijk, omdat de lezer kan zien waar een sectie eindigt. Zelfs wanneer gedichten rijmen, wordt niet per se aangekondigd waar het einde van een zin of het einde van een sectie is:

O wild West Wind, thou breath of Autumn’s being,
Thou, from whose unseen presence the leaves dead
Are driven, like ghosts from an enchanter fleeing,

Yellow, and black, and pale, and hectic red,
Pestilence-stricken multitudes: O thou,
Who chariotest to their dark wintry bed

The winged seeds, where they lie cold and low,
Each like a corpse within its grave, until
Thine azure sister of the Spring shall blow

Her clarion o’er the dreaming earth, and fill
(Driving sweet buds like flocks to feed in air)
With living hues and odours plain and hill:
Shelly –“Ode to the West Wind”

Hierbij moet worden opgemerkt dat de recente trend naar de presentatie van gedichtenslams en rap, beide meer gericht zijn op het oor dan op het oog, rijm wordt een belangrijk element, daar beide gericht zijn op het oor in plaats van op het oog.

D. De compositorische strategieën van de dichter verschillen dramatisch van die van de tekstschrijver. De overgrote meerderheid van de gedichten, vaste vorm, leeg vers, of het vrije vers, zijn lineaire verplaatsingen, het verplaatsen van idee naar idee, zin naar zin, tot het einde. Behalve in uitzonderlijke gevallen, zoals het rondeel, maakt poëzie in haar compositorische strategie geen gebruik van herhaling van de inhoud. Oudere ballade-achtige poëzie maakt soms gebruik van herhaling, maar let op dat het werd uitgevoerd, en gericht aan het oor in plaats van het oog.

Teksten zijn sterk afhankelijk van herhaalde content, meestal refreinen en coupletten. In de ontwikkeling van ideeën moet de tekstschrijver rekening houden met de herhaalde secties, en in het ideale geval, proberen deze te transformeren of te verdiepen telkens als we de zinnen opnieuw horen. Let op hoe de zin “What’ll I do” gewicht legt in elke sectie als gevolg van de focus. Eerst afstand; tweede, het gevaar van het vinden van een nieuw iemand; en tot slot, de hartverscheurende aankondiging dat de liefde voorbij is:

What’ll I do
When you are far away
And I am blue
What’ll I do?

What’ll I do?
When I am wond’ring who
Is kissing you
What’ll I do?

What’ll I do with just a photograph
To tell my troubles to?

When I’m alone
With only dreams of you
That won’t come true
What’ll I do?
Irving Berlin 

E. Een tekstschrijver heeft een zeer beperkte ruimte om mee te werken. Normale commerciële songs duren maximaal 2 ½ tot 3 minuten, wat deze ruimte dramatisch beperkt. Nog afgezien van de herhaalde refreinen of refreinen, bestaat het gemiddelde commerciële lied uit 12 tot 20 zinnen. Tenzij wordt gewerkt in een vaste vorm (sonnet, terza rima, haiku’s etc), kan het gedicht zo lang als het nodig heeft doorgaan.

F. Liedteksten zijn veel meer afhankelijker van regelmatig ritme dan gedichten, omdat het ritme van een songtekst is verbonden met het muzikale ritme. Het muzikale ritme, omdat het de lengte van een lettergreep kan verlengen, het ritme kan syncoperen ( het verdringen van beats of accenten in (muziek of een ritme), zodat sterke beats zwak worden en vice versa), en kan transformeren van iets wat gesproken heel saai zou zijn naar wat een interessante reis kan worden.

Er zijn nog vele andere verschillen. Dus als iemand zegt dat een liedtekst pure poëzie is, dan wordt waarschijnlijk bedoeld dat de tekst is een frisse, interessante taal is geschreven waarbij beelden en metaforen effectief worden gebruikt. Want dat is iets dat interessante en goede poëzie en liedteksten gemeen hebben.

Pat

Wil je het hele interview met Pat Pattison lezen ga dan naar http://www.writersdigest.com/qp7-migration-books/writing-better-lyrics-interview

 

 


Arthur Rimbaud

0
0

De schamele droom

.

Arthur Rimbaud (1854 – 1891) was als dichter vertegenwoordiger van het symbolisme en decadentisme en een van de grote vernieuwers van de dichtkunst. Andere bekende decadenten zijn Oscar Wilde, Paul Verlaine en  Stanislaw Prybyszewski. Kunst, zo vonden de decadenten, moet een een vrijplaats van de banale wereld zijn. Uiterste schoonheid en zuiverheid moeten worden nagestreefd.

Bij het symbolisme worden verbeeldingskracht, fantasie en intuïtie centraal gesteld. Het symbolisme kenmerkt zich door een sterke hang naar het verleden en een gerichtheid op het onderbewuste, het ongewone en het onverklaarbare. Het symbool staat daarbij centraal, en wordt een zintuiglijk waarneembaar teken dat verwijst naar een poort naar de niet-zintuiglijke wereld.

Als dichter heeft Rimbaud een eigen kijk op poëzie en de dichter. Rimbaud heeft het over de dichter als ziener. “Je est un autre” (ik is een ander) zo stelt hij. Om ziener te kunnen worden moet een ‘beredeneerde ontregeling van alle zintuigen’ plaatsvinden. De dichter moet de eigen zintuigen rationeel ontregelen om zo een nieuwe werkelijkheid te scheppen, met nieuwe beelden, een nieuwe universele taal. Rimbaud hanteert zijn beginselverklaring principieel en stapt af van alle conventionele paden als het gaat om zijn levensstijl en zijn poëzie: hij wordt een van de grootste vernieuwers van de poëzie.

In 1998 verscheen bij uitgeverij Athaneum-Polak & Van Gennep ‘Gedichten’ met een keuze uit het werk van de Franse dichter met vertalingen en toelichtingen. De vertalingen zijn van Paul Claes. Uit deze bundel het gedicht ‘De schamele droom’.

.

De schamele droom

.

Een Avond wacht wellicht

Waarop ik weltevreden

In een dier oude Steden

Met drank mijn dood verlicht:

Omdat geduld me ligt!

.

Als ooit mijn kwaal verdween

en ooit me goud behoorde,

Trok ik naar het Hoge Noorden

Of naar de Wijnstreek heen?…

- Ach dromen zijn gemeen

.

Omdat ze gauw vergaan!

Nooit zal, al word ik weer

De zwerver van weleer,

De groene kroeg voortaan

Nog voor me openstaan

.

.

Le pauvre Songe

.

Peut-être un Soir m’attend

Où je boirai tranquille

en quelque vieille Ville,

Et mourrai plus content:

Puisque je suis patient!

.

Si mon mal se résigne,

Si jái jamais quelque or

Choisirai-je le Nord

Ou le Pays des Vignes?…

- Ah songer est indigne

.

Puisque c’est pure perte!

Et si je redeviens

Le voyageur ancien

Jamais l’auberge verte

Ne peut bien m’être ouverte.

.

800px-P1110482_Paris_VI_rue_Ferou_le_bateau_ivre_rwk

 

‘Le bateau ivre’ als muurgedicht in Parijs

 

Rimbaud


Eerste gedicht

0
0

Chrétien Breukers

.

Ik lees het boek ‘Over het eerste gedicht: over het lezen van poëzie’ van Chrétien Breukers. Ik zag het boek bij de nieuwe boeken in de poëziecollectie liggen en werd vooral door de titel getrokken. Welk eerste gedicht? Dat blijken eerste gedichten te zijn uit 36 bundels van verschillende dichters.

Voordat Breukers zijn zeer lezenswaardige besprekingen van eerste gedichten begint beschrijft hij in 9 pagina’s zijn ideeën over de hedendaagse poëzie. Zeer vermakelijk want Breukers heeft een nogal uitgesproken visie op de poëzie in Nederland. Zo merkt hij op dat de verkoop van poëziebundels in Nederland (en België) de laatste 20 jaar is ingezakt en dat er steeds minder poëzie wordt gelezen. Er is volgens hem een verschuiving gaande van het lezen en doorleven van poëzie naar het ondergaan van poëzie (tijdens manifestaties e.d.). De mens van nu heeft geen tijd/zin/concentratie om poëzie op een goede manier tot zich te nemen. De poëzie heeft zijn urgentie verloren, het is verworden tot een poëzie Teletubbieland met hartverscheurend saaie toestanden.

Daarnaast vindt hij dat Gedichtendag, Gedichtenweek en de Dichter des Vaderlands terstond moeten worden afgeschaft of tenminste 5 jaar moeten verdwijnen. Gedichtendag en Gedichtenweek zorgen ervoor dat er op één moment in het jaar een overdaad aan aandacht is voor poëzie en de Dichter des Vaderlands is een vredig en gezellig instituut geworden

Volgens Breukers is de poëzie haar fundament kwijt. Heel boeiend om te lezen allemaal. Deels ben ik het wel met Breukers eens maar of zijn oplossing de redding van de poëzie in Nederland gaat worden, ik vraag het me af. Wat ik zelf merk is dat de poëzie de laatste jaren steeds meer aanwezig is. Juist door de Gedichtenweek, de Dichter des Vaderlands maar ook vooral door de podia her en der in het land, de stichtingen die zich met literaire activiteiten bezig houden, de dichterskringen, de dichtersgroepen en de vele (vaak amateur) dichters die ervoor kiezen om hun werk in eigen beheer uit te geven.

Ik ben niet van de school die vindt dat poëzie er is om een verschil te maken. Poëzie mag ook genoten worden om haar schoonheid, als troost, als motivatie. Poëzie gaat de wereld niet veranderen, ze kan er (op onderdelen) hooguit een bijdrage aan leveren. Dichters (semi-professioneel, professioneel en amateur) geven het leven van zeer veel mensen kleur. Een aantal dichters zal door de aard van hun poëzie vallen binnen de groep waarvan Breukers vindt dat zij een verschil maken en een hele grote groep zal hierbuiten vallen. Desalniettemin heb ik de inleiding met zeer veel plezier gelezen.

De manier waarop Breukers vervolgens de verschillende eerste gedichten behandeld zijn ook zeer lezenswaardig. Vaak geeft hij een bijzondere kijk op de gedichten en een enkele keer geeft hij ook eerlijk aan dat hij ook niet weet waar een gedicht precies over gaat. En zo vergaat het de lezer van poëzie ook, de ene keer begrijp je een gedicht volledig en de andere keer niet maar kun je toch genieten van dat gedicht om taalgebruik, vorm of iets anders. Een boek om te lezen kortom. Van de behandelde eerste gedichten hieronder het gedicht ‘Tsjechov’ van Erik Bindervoet.

.

Tsjechov

.

De Russische toneelschrijver Tsjechov

Woonde in Baltimore

Met een emoe die kon apporteren.

Zelf gaf hij een cursus,

Laatste hulp bij zelfdoding.

Toen ik dit bedacht zag ik

Acht flamingo’s boven de Ceintuurbaan,

Maar niemand geloofde me

En ik wilde bloemen.

.

Uit: Het spook van de vrijheid, 2010

 

 

over het eerste

 

het-spook-van-de-vrijheid---erik-bindervoet[0]

 



Paradise lost

0
0

John Milton

.

Pas geleden zag ik op televisie een programma waarin iemand een exemplaar van Paradise Lost kwam aanbieden bij een pandjesbaas. Het was niet de oudste versie maar wel een zeer fraai exemplaar met illustraties van Gustave Doré.  Paradise Lost is een episch gedicht in blank vers ( poëzie geschreven in vijfvoetige ongerijmde jamben of pentameters) door de 17e-eeuwse Engelse dichter John Milton. Hoewel Milton het bijna tien jaar eerder schreef, werd het pas in 1667 gepubliceerd.

Deze publicatie bestond uit tien delen met in totaal meer dan tienduizend versregels. Een tweede editie volgde in 1674, met een herverdeling over twaalf boeken (in navolging van de wijze van verdelen bij Vergilius’ Aeneis). Het grootste deel van het gedicht schreef Milton toen hij al blind was, zodat hij het moest dicteren.

Het gedicht heeft als onderwerp het christelijke verhaal van de zondeval van de mens: de verleiding van Adam en Eva door de gevallen engel Satan en hun verdrijving uit de Hof van Eden. In het gedicht volgde Milton een aantal van de klassieke epische conventies zoals teruggevonden wordt in Homerus’ Ilias en Odyssee, en Vergilius’ Aeneis.

Zo begint Paradise Lost net als vele klassieke heldendichten met een invocatie van de Muze,  ligt de nadruk op de ‘verheven onderwerpen’ zoals oorlog, liefde en heldendom en het gebruik van ‘In medias res’. In medias res betekent dat je een verhaal niet bij het begin begint, maar ergens in het midden of mogelijk zelfs al rond het einde.

Hier een stukje uit Paradise lost waarbij begonnen wordt met een invocatie ( een aanroeping of afsmeking) van de Muze.

.

Sing Heav’nly Muse, that on the secret top

Of Horeb, or of Sinai, didst inspire

That shepherd, who first taught the chosen seed,

In the beginning how the heav’ns and earth

Rose out of chaos; or if Sion hill

Delight thee more, and Siloa’s brook that flowed

Fast by the oracle of God: I thence

Invoke thy aid to my advent’rous song,

That with no middle flight intends to soar

Above the Aonian mount, while it pursues

Things unattempted yet in prose or rhyme.

.

paradise-lost-5

 

Paradise-lost-BIZ-03b-Large

 

paradise_lost84

 

PARADISE_LOST


Scott Griffin

0
0

Waarom is poëzie belangrijk?
.

Scott Griffin is een Canadese zakenman en filantroop en vooral bekend voor het oprichten van de Griffin Poetry Prize, een van ‘s werelds meest genereuze poëzie awards, en Poetry In Voice, een voordrachtwedstrijd voor Canadese middelbare scholen . Hij is ook de rector van Bishop’s Universiteit . Daarnaast zit Griffin in verschillende besturen van NGO’s boards en is hij, als vrijwilliger,  directeur van de Canadese Executive Services Overseas ( CESO ).

Bij de TedX talks verteld hij waarom poëzie zo belangrijk is. In dit filmpje geeft hij een voorbeeld van een gedicht over ‘the great depression’ van E.E. Cummings.

Bekijk het filmpje en lees het gedicht en je weet genoeg.

.

it really must be Nice…

it really must

be Nice, never to

 

have no imagination)or never

never to wonder about guys you used to (and them

slim hot queens with dam next to nothing

 

on)tangoing

(while a feller tries

to hold down fifty bucks per

job with one foot and rock a

 

cradle with the other) it Must be

nice never to have no doubts about why you

put the ring

on (and watching her

face grow old and tired to which

 

you’re married and hands get red washing

things and dishes)and to never, never really wonder i

mean about the smell

of babies and how you

 

know the dam rent’s going to and everything and never,

never

Never to stand at no window

because I can’t sleep (smoking sawdust

 

cigarettes in the

middle of the night

.

.

scott


La Poésie

0
0

 Tahar Ben Jelloun

.

Tahar Ben Jelloun is een Marokkaanse romanschrijver, dichter en essayist.Tahar Ben Jelloun was filosofiedocent. Sinds 1971 woont en werkt hij in Frankrijk, waar hij een studie Psychologie oppakte en in 1975 een doctoraat behaald in sociale psychiatrie, waar hij ook zijn werk van maakte.

Ben Jelloun schrijft in het Frans, hoewel het Arabisch zijn moedertaal is. Hij schreef voor diverse tijdschriften en kranten, waaronder Le Monde. Zijn roman ‘Gewijde Nacht’ (een vervolg op ‘L’Enfant de sable’) won de Prix Concourt in 1987. In 2004 ontving hij de International IMPAC Dublin Literary Award voor ‘Een verblindende afwezigheid van Licht.

In 2008 schreef Tahar Ben Jelloun het volgende bij onderstaande afbeelding:

La poésie n’est pas ou n’est plus dans les mots ; elle est dans l’acte d’entrer dans le tourbillon de ce qu’on ne maîtrise pas. Passion et poésie fusionnent de la montée vers les cimes à la chute dans les entrailles de la terre.

Une prière à ajouter au registre de l’espérance : Mon Dieu ! Donnez-nous une passion ! Qu’elle vienne de l’étrange ou de l’inconnu, qu’elle soit forte et belle, qu’elle fabrique du bonheur et de la folie, mais qu’elle soit là sur notre chemin, tant que nous avons l’énergie de défier les impossibles, d’imaginer le rêve et d’en être jusqu’à la fin.

Of in het kort in het Nederlands (vrij geïnterpreteerde vertaling):

Poëzie is niet meer alleen woorden ; het is een handeling die we aangaan in een draaikolk die we niet kunnen controleren. Passie en poëzie samenvoegen tijdens de klim naar de toppen, of het afdalen in de ingewanden van de aarde.

Een gebed om toe te voegen aan het register van de hoop : God ! Geef ons een passie! Het komt van het vreemde of het onbekende, het is sterk en mooi, het produceert geluk en waanzin, maar het is er op onze manier, zoals we de energie hebben om het onmogelijke van een droom te bedenken en er bij te zijn tot het einde .

.

Tahar Ben Jelloun

 

Tahar-Ben-Jelloun_Seminaire-Soutien-Taubira2


Gedichten als ringtone

0
0

Laat je bellen met een gedicht

.

De stichting Lezen, het Poëziecentrum en HAVAS worldwide Brussel namen, met steun van de Taalunie,  in 2015 het initiatief om gedichten als ringtone voor je smartphone te laten maken. Dichters Sylvie Marie en David Troch schreven speciaal hiervoor samen 14 gedichten (Troch 8 en Marie 6) die je kunt downloaden als ringtone.

Op de website van de Poëzieweek http://poezieweek.com/activiteiten/ringtones.html zijn de gedichten te beluisteren en staat een instructie hoe de gedichten als ringtone te installeren.

Bart Stouten en Chantal Pattyn (Klara) lezen de gedichten voor.

.

Voorbeelden van gedichten:

Als ik spreek van David Troch

http://poezieweek.com/downloads/ringtones/Als%20ik%20spreek_DavidTroch.mp3

Ergens elders van Sylvie Marie

http://poezieweek.com/downloads/ringtones/Ergens%20elders_SylvieMarie.mp3

.

poezieweek

Sylvie Marie

David troch


De Ploeg

0
0

H.N. Werkman

 

Hendrik Nicolaas Werkman (1882 – 1945) was een expressionistisch kunstenaar die bekend werd als drukker van “De Ploeg”, de kunstenaarsvereniging die aan het begin van de 20e eeuw het culturele leven in Groningen “opschudde”.

Werkman was boekdrukker en had een kleine uitgeverij in Groningen. Voor “De Ploeg” maakte hij  verschillende affiches, uitnodigingen en catalogi van de activiteiten.

Werkman was echter ook schrijver. Hij is de auteur van een klein aantal experimentele gedichten en poëtische prozastukken, waarvan enkele bij de Dada-stroming kunnen worden ingedeeld. Deze gedichten en teksten zijn geïnspireerd door de gedichten van Dada, maar wijken daarvan af door hun betrokkenheid bij de kunst. Naast de klankexperimenten van Dada zijn manifesten van de avant-garde bewegingen hun voedingsbodem en bij deze cocktail paste een subtiele humor.

Hieronder zie je een voorbeeld van zo’n gedicht getiteld ‘februari aanbieding’.

.

HNW

Met dank aan KB.nl

HNW1

Typografie van Werkman

Hendrik_Nicolaas_Werkman

 


Viewing all 92 articles
Browse latest View live